Personen- en familierecht

Luísa Baltazar de Seixas is advocaat familie- en personenrecht, mediator en bijzondere curator. Ze gaat in gesprek met Jennifer Heijmann, advocaat familie- en personenrecht, jeugdrecht en mediator.

Meer mediation

Lukt het ook om partijen zonder strijd bij elkaar te brengen? “Mensen gaan door een moeilijke tijd”, vertelt Heijmann. “Ze vinden de situatie zwaar voor zichzelf. Toch lopen vaak bij mediation mensen uiteindelijk neutraal of zelfs op een vriendschappelijke manier weer de deur uit.” Baltazar de Seixas: “Steeds meer echtparen kiezen bij een scheiding voor mediation. Mensen hebben in hun omgeving een vechtscheiding gezien en willen dat absoluut niet meemaken.”

Kort geding

Baltazar de Seixas herkent dat. “Ik had een aantal jaar geleden een zaak van een stel jonge ouders, waarbij ik de vader bijstond. De moeder kreeg een toevoeging, de vader had daar net geen recht op. Na de bevalling deed de moeder meteen een verzoek voor kinderalimentatie, maar het lukte niet om een omgangsregeling op te starten. We probeerden van alles om in gesprek te komen, met voorstellen en mediation. Na anderhalf jaar bleek dat een kort geding toch noodzakelijk was om tot afspraken te komen. De dag van de zitting sprak ik de advocaat van de moeder. Die gaf aan dat zij mee wilde werken en we er vast wel uit konden komen. Jammer dat het tot een kort geding moest komen.” Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het inschakelen van een tolk. “Het is fijn dat dit ook op basis van gesubsidieerde rechtsbijstand kan wanneer dat nodig is.

Woningnood

Dat de maatschappij verandert, is te merken op de kantoren van beide advocaten. “Hier in Papendrecht krijg je vrijwel geen urgentie, ook niet als je als vrouw met kinderen op straat komt te staan. Eén cliënt van me kwam terecht bij het Leger des Heils waar ze acht weken lang op een slaapzaal sliep. Uiteindelijk leefde ze nog maanden in een kamer met één bed en één kast.” “Dat is het schrikbeeld van veel mensen die scheiden”, knikt Baltazar de Seixas. “Ook in mijn regio, Spijkenisse, is het zeer moeilijk om urgentie te krijgen, zeker als er buiten de scheiding geen bijzondere omstandigheden zijn. Ik zie dat mensen vaker langer bij elkaar blijven leven omdat er geen alternatief is, iets wat je eigenlijk niet wilt als je kiest voor een scheiding. Ook is er vaker sprake van ‘bird nesting’ waarbij de kinderen in het huis blijven en de ex-partners daar afwisselend wonen. Soms kan een ex-partner terecht bij een nieuwe liefde in de afwisselweek. Dat vraagt om extra afspraken binnen mediation. Bijvoorbeeld over boodschappen en het doen van het huishouden.”

Multiproblematiek

Beide advocaten hebben in toenemende mate te maken met burgers die worstelen met meerdere problemen tegelijk. “Soms start het met een scheiding en volgt daarna de ondertoezichtstelling”, schetst Heijmann. “Dan is er vaak wat gedoe met de omgangsregeling, er volgt een onderzoek van de Raad van de Kinderbescherming, vaak zijn er schulden en is Leerplicht betrokken. Een zaak die ik net heb afgerond, startte al in 2021. Er was sprake van een scheiding en ondertoezichtstelling. Eén van de kinderen werd uithuisgeplaatst. Vader woonde inmiddels aan de andere kant van het land, waardoor we te maken kregen met twee instanties die de zorg voor de kinderen begeleiden. Dan was er nog strijd over de alimentatie en de omgangsregeling.

Netwerk hulpverlening

“Het komt vaker voor dat mensen aankloppen met een bredere hulpvraag dan het eigenlijke, juridische verzoek”, vult Baltazar de Seixas aan. “Denk aan schulden, problemen met huisvesting, Leerplicht, strafrechtelijke procedures of nieuwe, samengestelde gezinnen. Bij een zaak was er sprake van bijzondere bijstand, psychische problematiek, maatschappelijk werk en een zoektocht naar een huurwoning. Als advocaat ben je dan, soms uit nood geboren, het aanspreekpunt. Ik heb inmiddels een flink netwerk aan hulpverlening opgebouwd waar ik mensen naartoe kan verwijzen. De vrouw uit dit voorbeeld werd aan alle kanten gesteund en geholpen. Dat was nodig om haar weer sterker uit de situatie te laten komen. Maar het is eigenlijk niet mijn taak. Tegelijkertijd weet ik dat een zaak in sommige gevallen kansloos is als ik niets extra’s doe. Wanneer bijvoorbeeld een vader de huur niet kan betalen en dreigt uit de woning te worden gezet, dan beïnvloedt dat de omgangsregeling. Veel aspecten hangen samen.”

Maatschappij te lastig

“In mijn intervisiegroep komt de reddersrol van advocaten vaak ter sprake”, reageert Heijmann. “Voor een grote groep cliënten is de maatschappij te lastig en is er onvoldoende opvang of ondersteuning. Ik denk dat preventie, bijvoorbeeld een budgetcoach voor jongvolwassenen, hierbij kan helpen. Maar ik sta ook een stel bij als mediator waarmee ik al zo’n acht gesprekken heb gevoerd met diverse hulpverleners erbij. Zij hebben beiden een laag IQ en als ik de mediation niet rustig en in stappen aanbiedt, begrijpen ze het niet.”

Rechtelijke uitspraak

Al is mediation niet voor iedereen de oplossing. Heijmann: “Soms is het nodig om een rechterlijke uitspraak te krijgen. Bijvoorbeeld bij de verdeling van de financiën en eigendommen. Het is fijn dat de rechter een heldere uitspraak doet wanneer partijen recht tegenover elkaar staan. Dat gold bijvoorbeeld in een zaak van mij naar aanleiding van een omgangsregeling. De vader wilde al sinds 2019 een regeling en werkte op alle fronten mee. Maar telkens wanneer er iets van contact werd opgebouwd, deed de moeder de deur weer dicht. Dan is uiteindelijk toch een kort geding nodig om het te regelen.”