Portrettenserie sociaal advocatuur
Portretten van Fotograaf der Nederlanden geven sociaal advocatuur een gezicht
De betekenis van hun werk is vaak onzichtbaar, maar vormt een van de bases voor het functioneren van onze democratische rechtstaat. Wie zijn deze advocaten en wat betekent hun werk voor burgers die rechtsbijstand nodig hebben? In het fotoproject van de Raad voor Rechtsbijstand krijgt de sociaal advocatuur een gezicht. Fotograaf der Nederlanden Marwan Magroun, Anne Bloemendaal van Flowerdales Agency en Janny Lubbers van de Raad vertellen over het project.
Hij was zo een uur in gesprek met iemand, voordat hij zijn eerste foto maakte. Over het vak van de sociaal advocatuur en de onrechtvaardigheid waarmee rechtszoekenden te maken krijgen, maar ook over liefde, verlies en kwetsbaarheid. ‘Slow photography’ volgens Magroun. Voor Magroun, sinds 2022 de Fotograaf des Vaderlands, is een foto niet per se een doel op zich, maar eerder een ‘bezegeling van de ontmoeting’, van de verbinding die ontstaat tijdens het fotograferen. “In de verbinding schuilt grote kracht.”
Grote helden
Dat is ook de reden dat hij analoog fotografeerde voor dit project, vertelt Magroun: “Analoge fotografie vertraagt het proces van fotograferen. Het duurt langer voordat je een foto maakt en je bent bewuster bezig met je compositie omdat je op één rolletje maar tien foto’s kunt schieten. Omdat het wat langzamer gaat, geeft dat de geportretteerde ook de ruimte om te kalmeren en te landen. En dat is fijn, want veel mensen vinden het spannend om te worden gefotografeerd. Zo ontstaan er ook goede gesprekken tijdens het proces: 90% van de tijd ben ik contact aan het maken en gesprekken aan het voeren, de andere 10% ben ik aan het fotograferen.”
Voor Magroun gaat fotografie niet alleen over mooie beelden, maar ook over nieuwe perspectieven en manieren om de wereld te begrijpen. In de veertien sociaal advocaten die hij portretteerde voor het fotoproject van de Raad zag hij grote helden, die zich voor weinig geld inzetten voor de kwetsbaarste groepen in de samenleving. Hij zag ook ‘gewone mensen’: “Ze doen grootse dingen en het zijn ook gewoon maar mensen, die geraakt worden door de verhalen van de mensen die ze bijstaan.”
Tijdsbeeld
Het werd al snel duidelijk dat het meer zou worden dan ‘alleen’ een portrettenserie van de sociaal advocaat, vertelt Janny Lubbers, als concern liaison bij de Raad sinds het begin betrokken bij het fotoproject. “Het is ook een portret van de Nederlandse rechtsstaat en een portret van belangrijke thema's die spelen of speelden in Nederland. De toeslagenaffaire, arbeidsmigranten, asielzoekers, femicide, aardbevingsschade in Groningen, de woningcrisis, en een retroperspectief op de sociaal advocatuur en de wetwinkels uit de jaren zeventig. Het is een monument door de tijd heen geworden.”
Het is niet alleen een portrettenserie van de sociaal advocatuur, maar ook een portret van de Nederlandse rechtsstaat.
Volgens Anne Bloemendaal is Magroun als fotograaf bekend om zijn betekenisvolle werk, zijn onderzoekende, inclusieve blik en vernieuwende aanpak binnen de beeldcultuur. “Hij laat je anders kijken naar verhalen en fotografie. Hij maakt foto’s die je doen nadenken over wat je ziet.” Met Bloemendaal maakte Lubbers een zorgvuldige selectie van alle geportretteerden: “We hebben geprobeerd een dwarsdoorsnee van de beroepsgroep in beeld te krijgen en gezorgd dat diverse rechtsgebieden aan bod kwamen. Zo kregen we een goed beeld van wat het werk van sociaal advocaten betekent voor levens van veel mensen en kon Marwan op pad.”
Janny Lubbers (links) en Anne Bloemendaal
We willen hiermee een representatief beeld scheppen van wat het werk van sociaal advocaten betekent voor levens van mensen.
Lubbers hoopt dat het fotoproject meer bewustwording brengt van de grote waarde van de sociaal advocatuur. “Vooral jonge sociaal advocaten verlaten snel weer het vak, terwijl die juist onmisbaar zijn. Hopelijk kunnen we jonge rechtenstudenten hiermee enthousiasmeren en overtuigen hoe mooi en ontzettend belangrijk het vak van sociaal advocaat is.”
Foto-expositie
Magroun is benieuwd welke betekenis zijn portretten over een aantal jaar zullen hebben: “Dit is waar Nederland nu staat, maar ik voel ook dat er een ontwikkeling gaande is binnen de rechtspraak en binnen Nederland. Misschien zullen deze foto's over tien of twintig jaar nog relevanter zijn. Dat gevoel heb ik heel erg bij dit project. Deze foto's zullen gaan rijpen.”