Peer review
Een van de kerntaken van de Raad voor Rechtsbijstand is het borgen van de kwaliteit van de aangeboden diensten op basis van een breed spectrum aan criteria. De Raad werkt al met een aantal kwaliteitsinstrumenten die zijn verankerd in de inschrijvingsvoorwaarden. Zo tellen opleiding en ervaring mee. De Raad ziet in peer review een passende en relevante aanvulling op deze kwaliteitsinstrumenten. Want een vakgenoot verstaat als geen ander het werk van zijn of haar collega en kan via een review relevante signaleringen doen en hierover het gesprek aangaan. Zo leren gereviewde en reviewer van elkaar en dragen zij samen bij aan de kwaliteitsverbetering van de dienst in het bijzonder en het vak in zijn algemeenheid. Peter Hanenberg, adviseur Kwaliteit en Maarten Nieuwenburg, senior beleidsmedewerker Strategie en Beleid vertellen er meer over.
Kwaliteitsbevorderend instrument
Hanenberg: “Peer review is bij uitstek een instrument dat op een laagdrempelige manier kwaliteitsbevorderend werkt. Een vakgenoot met dezelfde specialisatie als degene die gereviewd wordt, neemt een kijkje in de keuken van zijn collega en geeft onderbouwde feedback. Op die manier kan die zich aan zijn vakgenoot spiegelen en voeren zij beide het gesprek over de bevindingen. Nieuwenburg vult aan: “Het is een beoordeling, geen toetsing met ruimte voor een eerlijk gesprek met (verbeter)suggesties, herkenning, stimulans en een kans om van elkaar te leren.”
Peer review is bij uitstek een instrument dat op een laagdrempelige manier kwaliteitsbevorderend werkt.
Van kennisdeling naar persoonlijke ontwikkeling
“Peer review is een waardevol kwaliteitsinstrument binnen alle rechtsgebieden en specialisaties”, aldus Hanenberg. “Maar de Herstelregeling Kinderopvangtoeslag (HKT) leende zich er bij uitstek voor om hiermee te starten. Juist omdat dit een nieuw terrein is voor alle betrokken advocaten, is het vinden van wat in deze regeling goed werkt en wat minder goed, verbonden aan de ervaringen die door de advocaten gedeeld worden. Deze kadering kan mede via peer review tot stand komen.”
Nieuwenburg vult aan: “Een belangrijke pijler van peer review is onder meer kennisdeling. Want door het delen van de kennis kan er persoonlijke ontwikkeling ontstaan binnen dit nieuwe rechtsgebied, kan de kennis en ervaring geborgd worden en leiden tot kwaliteitsverbetering in de dienstverlening.”
Hanenberg: “In andere rechtsgebieden zijn de best practices er vaak al, hier ontbreken ze nog en kan peer review helpen ze te ontwikkelen.”
Peter Hanenberg (links) en Maarten Nieuwenburg
Bouwen aan best practices en richtlijnen
Hanenberg vervolgt: “Een andere belangrijke pijler van peer review is het in kaart brengen van onderwerpen, waarbij de Raad invulling kan geven aan een goede kwaliteitsborging met het oog op het goed functioneren van de gesubsidieerde rechtsbijstand.
Vooral voor rechtzoekenden die aangewezen zijn op gefinancierde rechtshulp geldt, dat zij veelal niet over voldoende mogelijkheden beschikken om de kwaliteit van de werkzaamheden van de hun toegewezen advocaat naar behoren in te schatten. Dit, terwijl de gevolgen van de zaak waar de advocaat hen in bijstaat bijzonder groot kunnen zijn.”
Uit de reviews verkregen data worden door het Kenniscentrum Gesubsidieerde Rechtsbijstand verwerkt. Vervolgens worden deze -niet naar een individuele persoon of zaak herleidbare- gegevens geëvalueerd, om een algemeen beeld van de aan de rechtzoekenden geleverde diensten te verkrijgen. Zo kan de Raad bezien of aanpassingen in het beleid nodig zijn om voor rechtzoekenden de kwaliteit in het stelsel steeds verder te ontwikkelen en zicht te krijgen op hoe de Raad hierin kan faciliteren. Ook dient de verkregen informatie als versterking van de zogeheten feedbackloop die het Kenniscentrum al heeft ontwikkeld. Daarin wordt de algehele tevredenheid van cliënten gepeild.
Hoe werkt peer review
Nieuwenburg: “Bij de start van de HKT was deelname aan peer review een voorwaarde om te kunnen deelnemen aan de regeling. De reviewers zijn door de Nederlandse orde van advocaten (NOvA) opgeleid. De NOvA had de hiervoor benodigde infrastructuur al klaarliggen. Elke review vindt plaats via een random selectie van aan de regeling gerelateerde dossiers. En op grond van artikel 11a Advocatenwet is geheimhouding van toepassing en worden er over de peer review geen mededelingen gedaan aan de Raad.”
“Binnen de regeling vindt zo’n review op dit moment één keer plaats”, vervolgt Nieuwenburg. Een gebruikelijke interval voor peer review is eens in de twee of drie jaar. Maar de HKT-regeling is een eenmalige operatie en daarmee zal een eenmalige peer review voor deze regeling volstaan, naar wij nu denken.”
Een belangrijk aspect van peer review is kennisdeling. Daardoor ontstaat persoonlijke ontwikkeling, kan de kennis en ervaring geborgd worden en leiden tot kwaliteitsverbetering in de dienstverlening.
Vervolg
In de loop van 2025 worden alle advocaten die HKT-zaken behandelen, gereviewd. Hiertoe wordt binnenkort een tweede groep peer reviewers opgeleid.
Deelname aan peer review is niet alleen verplicht voor advocaten die deelnemen aan de HKT-regeling, maar ook voor advocaten die deelnemen aan de speciale regeling Mijnbouwschade. Voor deze laatste regeling zal peer review naar verwachting begin 2026 van start gaan.
We interviewden advocate en peer reviewer Else Weijsenfeld en gereviewde Wanda Vervest over hun ervaringen met peer review.