Kenniscentrum
Stelsel Gesubsidieerde Rechtsbijstand
Weten wat wel en niet werkt voor rechtzoekende burgers en de professionals die hen bijstaan is van groot belang, voor de kwaliteit van dienstverlening en een doelmatige, inrichting van een duurzaam stelsel van rechtsbijstand. Het Kenniscentrum Stelsel Gesubsidieerde Rechtsbijstand heeft in zijn jonge jaren van opbouw al enkele onderzoeken kunnen doen en publiceren. “Monitoring, evaluatie en onderzoek zijn essentieel voor een lerend stelsel met beleid dat gebaseerd is op de best beschikbare data en kennis”, aldus Jin Ho Verdonschot, Chief Science Officer en hoofd van het Kenniscentrum.
De feedbackloop
Een belangrijke taak van de Raad is monitoring via de feedbackloop. Verdonschot: “Met de feedbackloop hebben we een methodiek in handen waarmee we breed gegevens verzamelen die ons helpen om onze eigen diensten en het bredere stelsel te monitoren. We verzamelen ervaringen van rechtzoekenden met de dienstverlening van advocaten en mediators, en ervaringen van zowel rechtszoekenden alsook professionals met de dienstverlening van de Raad. We kijken ook naar de ervaren uitkomsten van zaken. Hiermee kunnen we de beoordelingen van rechtzoekenden over de advocaten en mediators duiden. Dat helpt te signaleren waar en hoe dienstverlening kan worden verbeterd. Tot slot vragen we ook naar de urenbesteding.”
We willen beter begrijpen hoe het stelsel voor de burger werkt en welke gegevens en kennis we hiervoor nodig hebben.
“We voeren deze monitoring en evaluatie gefaseerd in, in eerste instantie van de Herstelregeling Kinderopvangtoeslag, de Subsidieregeling Mijnbouwschade Groningen en de Klokkenluidersregeling. De monitoringsrapportages die daaruit voortkomen worden met belangstelling gevolgd door onze stelselpartners en de politiek. We ontwikkelen de feedbackloop steeds verder door.”
Verdonschot constateert dat er internationaal ook interesse is voor deze vorm van monitoring. “Veel landen zijn aan het kijken hoe zij het beste een burgergericht rechtsbijstandsysteem kunnen vormgeven. Afgelopen jaar is het Kenniscentrum uitgenodigd door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) om de feedbackloop tijdens een roundtable aan de lidstaten te presenteren. Nederland loopt met deze vorm van monitoring voorop.”
Onderzoek voor de Raad en stelsel breed
Het Kenniscentrum doet veel basisonderzoek voor de Raad. Verdonschot: “Daaronder valt onder andere de bovengenoemde feedbackloop. Het Kenniscentrum heeft hiernaast een onderzoeksprogramma lopen dat door een brede ‘Programmaraad’ wordt vastgesteld. Daarin zijn naast de Raad, de Nederlandse orde van advocaten (NOvA), de Mediatorsfederatie Nederland (MfN) en het Juridisch Loket bestuurlijk vertegenwoordigd en het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV). Het Kenniscentrum ontvangt ook ad hoc verzoeken om onderzoek uit te voeren, zoals die naar het verdienvermogen van sociaal advocaten. Dat verzoek kwam vanuit de Raad, de NOvA en JenV. Ook Commissie Van der Meer-II heeft meegekeken bij de opdrachtverlening voor dit onderzoek.”
Op basis van feiten en kennis het gesprek met elkaar aangaan.
Samenwerking
Er wordt een groeiend beroep op het Kenniscentrum gedaan. Met welk team komen die onderzoeken tot stand? “We werken met een team van onderzoekers met verschillende achtergronden. We hebben sociaal wetenschappelijke onderzoekers, datascientists, data-analisten, methodologen en juristen werkzaam. Samen bouwen we het Kenniscentrum verder op.”
Verdonschot is als hoofd van het Kenniscentrum verantwoordelijk voor de wetenschappelijke kwaliteit van de onderzoeken en publicaties. Verdonschot: “Het Kenniscentrum is erop gericht om veel beter te begrijpen hoe het stelsel voor de burger werkt en welke gegevens en kennis we hiervoor nodig hebben. We zoeken samenwerking op met organisaties als het WODC en het CBS. Hiermee willen we een brede basis vormen voor onderzoek, met als doel de toegang tot het recht voor mensen die dit niet zelf kunnen betalen, te verbeteren.”