‘Alleen sámen met partners vormt de Raad de keten’

“De burger centraal, die drie woorden zijn verankerd in de Raad”, legt Marjon Stegeman, manager Kwaliteit, Strategie en Beleid uit. “Bij alle beleidsmatige, strategische en organisatorische keuzes die de Raad maakt, houden wij de burger in ons vizier. Hoe zorgen we ervoor dat de burger met zijn (juridische) hulpvraag zo snel mogelijk op de juiste plek komt? En wat betekent dat voor ons dagelijks werk, onze ICT en de samenwerking met partners? De komende jaren onderzoeken we gezamenlijk hoe we onze kerntaken op een hedendaagse manier, nog beter kunnen uitvoeren en wat dit betekent voor ons werk.”

Commissie Van der Meer

“In 2022 namen we de invoering van scenario 1 van het rapport van de Commissie Van der Meer op ons”, vertelt zij verder. “De invoering was noodzakelijk voor een betere vergoeding maar had voor de Raad best wat voeten in de aarde. In twee fases hebben we onderdelen in ons ICT-systeem aangepast. In de praktijk stuitten we daarbij op uitdagingen. Dit bespraken we ook met onze ketenpartners. Per 1 september is de tweede fase van scenario 1 doorgevoerd.”

Samenwerking NOvA

“Gezien onze goede ervaringen in de samenwerking, is het spijtig dat we afscheid hebben genomen van Bernard de Leest als lid van de Algemene Raad van de Nederlandse orde van advocaten”, vervolgt Stegeman. “Als portefeuillehouder Toegang tot het recht, aanspreekpunt en verbinder vergezelde hij ons de afgelopen negen jaar in onze reis voor de burger. Hij toonde zich een bekwame partner met een schat aan ervaring die kan uitstijgen boven de materie en de hulpvraag van de burger en de kwaliteit van het stelsel op de eerste plaats zet. We zijn dan ook dankbaar voor al zijn inzet van de afgelopen jaren.”

Daadwerkelijk stappen zetten

“Belangrijk is om niet alleen te praten over ideeën voor verbeteringen in het stelsel maar ook daadwerkelijk een stap te zetten, te gaan doen en al doende te leren” zegt Stegeman. “Dat doen we samen met onze ketenpartners. Zoals met het experiment scheiden en ook in het project rechtshulppakketten arbeidsongeschiktheid waar een eerste versie van de behandelrichtlijnen voor WIA-zaken opgesteld zijn door ervaren en gespecialiseerde sociaal zekerheidsrechtadvocaten. Door goede voorbeelden uit de rechtspraktijk te delen en te gebruiken wordt zo bijgedragen aan de kwaliteit van dienstverlening.”

“En”, vervolgt Stegeman, “ook bij de uitvoering van de Subsidieregeling pakket rechtsbijstand herstelregeling kinderopvangtoeslag is de Raad direct in de praktijk aan de slag gegaan. Voor deze groep wilden we onze kerntaken, desnoods handmatig, op een hedendaagse manier uitvoeren, zodat ze de meest passende rechtsbijstand krijgen. De gedupeerde van de kinderopvangtoeslagaffaire kan bij de Raad een aanvraag voor een advocaat indienen voor rechtsbijstand. De Raad bekijkt welke advocaten het beste passen bij de situatie van de gedupeerde, en geeft hen vervolgens een keuze uit drie. Inmiddels hebben rond de 8.000 van hen hiervan gebruikt gemaakt. Door onderzoek naar onze dienstverlening door het Kenniscentrum van de Raad weten we dat ook de deelnemende ouders positief hierover zijn en bij de Raad terecht konden en kunnen als ze vragen hebben over het werk van de advocaat.”

Lerend stelsel

Die samenwerking, ervaring en het op een hedendaagse wijze uitvoeren van de kerntaken, zijn van grote waarde. “En het wordt nog waardevoller wanneer we leren van wat we doen”, stelt Stegeman. “Voor de Raad zelf, en het geldt ook breder; voor de gehele keten. De officiële start van het Kenniscentrum is een prachtige stap hierin. In het Kenniscentrum worden data uit het gehele stelsel verzameld en geduid, en vervolgens weer terug het stelsel ingebracht. Zo creëren we een lerend stelsel.”

Trends signaleren

Bovendien helpt het de Raad om trends tijdig te signaleren. “Denk bijvoorbeeld aan het onderzoek van Panteia. Als Raad willen we alle burgers kunnen blijven verzekeren van toegang tot het recht van hoge kwaliteit. Op dit moment zijn er voldoende sociaal advocaten, maar we zien al dat advocaten en specialisaties niet evenredig zijn verdeeld over ons land. Als we tekorten voor willen zijn, moeten we nu om tafel om nieuw beleid te ontwikkelen en bestaande en toekomstige sociaal advocaten van een goed toekomstperspectief te voorzien. Dat doen we bijvoorbeeld al in het Project Innovatie: daarin kijken we  hoe de keten advocaten en mediators efficiënt en duurzaam kan helpen in de bedrijfsvoering. En natuurlijk doen we ook dat samen, met elkaar, voor de burger. Daarnaast heeft het Kenniscentrum de objectieve onderbouwing aangeleverd voor de signalen over de voortgang van het herstel bij de Belastingdienst, op basis van enquêtes onder ouders en advocaten. Hiermee konden we het signaal van de advocatuur over de voortgang van het herstel voorzien van bredere uitkomsten.”