Innovatieve projecten bieden uitkomst bij oplossen juridische kwesties
Er zit veel innovatief vermogen in ons domein. Maar hoe zorg je ervoor dat deze ideeën zich aandienen? Minister voor Rechtsbescherming Dekker stelde € 10 miljoen beschikbaar met de Subsidieregeling Stelselherziening rechtsbijstand. Deze subsidie heeft als doel initiatieven te stimuleren die op innovatieve manier bijdragen aan het ontwikkelen van duurzame en kwalitatieve oplossingen voor juridische conflicten. Ella Schepel vertelt er meer over.
Schepel werkt bij de Raad als coördinator stelselvernieuwing en is verantwoordelijk voor het uitvoeren van deze regeling. “De stelselvernieuwing beoogt dat burgers laagdrempelig, snel en duurzaam een oplossing vinden voor hun probleem. Het idee is om voor veel voorkomende juridische problemen te gaan werken met oplossingsroutes. Toekomstige aanbieders binnen deze routes kunnen coöperaties van sociaal advocaten zijn, maar ook andere juridische adviseurs of mediators. Deze partijen zijn uitgenodigd om projecten en initiatieven op te zetten die helpen bij het ontwikkelen van de oplossingsroutes.”
Beoordelen van inzendingen
“Burgers zijn geholpen met effectieve, laagdrempelige hulp, waar mogelijk dichtbij huis. Die uitgangspunten staan centraal in de projecten die gebruikmaken van de subsidieregeling. Ze moeten leiden tot innovatieve, passende en duurzame oplossingen”, aldus Schepel.
“We richtten een onafhankelijke adviescommissie van deskundigen op om de inzendingen te beoordelen. Elf projecten maken gebruik van de regeling.”
Digitalisering
“Ruim de helft van de projecten heeft te maken met digitalisering. Daarbij richten ze zich op een specifiek probleem of juist het brede stelsel”, licht Schepel toe. Ze geeft bij elk initiatief een korte toelichting: “Een project houdt zich bezig met een digitaal kennissysteem. Dit systeem vervangt de papieren boodschappentas, vol met rekeningen, aanmaningen, brieven van overheden etc. van niet-zelfredzame burgers. Het is bedoeld voor hulpverleners in de eerstelijn om het probleem snel en gemakkelijk in beeld te brengen en documenten op een overzichtelijke manier op te slaan.”
“Zo is het dynamisch zaaksysteem een online portaal dat zich richt op bestuursrecht. Het platform heeft als doel het vroegtijdig oplossen van geschillen met een overheidsorganisatie, via een laagdrempelige intake en geeft een geautomatiseerd advies. Waar nodig biedt een rechtshulpverlener ondersteuning.”
“Het project Mijn Zaak is een digitale applicatie waarmee rechtzoekenden makkelijk op één centrale plek alle documenten over hun zaken kunnen uploaden en, waar ze dat wensen, kunnen delen met andere professionals. Daarnaast is er een ‘communicatieplatform’, waar de professionals en de burger in samenhang hun (juridische) problemen kunnen oplossen.”
“Het rechtsbijstandportaal brengt het probleem, de toevoegwaardigheid en de zelfredzaamheid van de rechtzoekende in kaart. Op basis van deze informatie krijgt iemand een advies voor een of meerdere rechtsbijstandsaanbieders in de nulde-, eerste- of tweedelijn. Zo kunnen mensen passende hulp vinden.”
Specifiek rechtsgebied
“Een aantal projecten richt zich op een specifiek rechtsgebied, zoals een scheiding”, vervolgt Schepel. “Het initiatief www.berekenjescheiding.nl is een online tool die mensen inzicht geeft in hun financiële situatie na de scheiding. De rechtzoekende kan zelf - of samen met een hulpverlener - afspraken doorrekenen.”
“Een ander voorbeeld is het initiatief van de Gezinsadvocaat, die tijdens het hele proces van een scheidingsprocedure de regie voert samen met alle betrokken hulpverleners: vanaf het eerste contact met bijvoorbeeld het Juridisch Loket tot en met de nazorg.”
“Met de zelf-regieroute scheiden worden mensen zelf in staat gesteld om (onder begeleiding van het platform) scheidingsafspraken te maken en de gevolgen ervan te doorgronden. Het platform biedt toegankelijke informatie voor iedereen en de nodige nazorg.”
Multiproblematiek
“Een ander aandachtsveld waar projecten zich op richten is multiproblematiek”, aldus Schepel. “Zo houdt een project zich bezig met het opzetten van een digitale beslisboom die juridische hulpverleners helpt bij complexe besluitvorming wanneer mensen te maken hebben met meerdere problemen. De beslisboom geeft inzicht in een mogelijke oplossingsroute binnen het stelsel van rechtsbijstand.”
“Het project buurtbemiddeling extra pakt complexere zaken op waarbij partijen onder begeleiding van een mediator samen in gesprek gaan met aandacht voor elkaars probleem. Zo worden ze zelf gestimuleerd om tot een oplossing te komen en kan er een win-win situatie ontstaan. Dit bevordert de sociale cohesie in de wijk.”
Oplossing in vroeg stadium
“Vroegtijdig oplossen van problemen heeft de voorkeur”, vervolgt Schepel. “Bij het project SJD in lokale context wordt ingezet op het signaleren van sociaal juridische problemen van burgers in een zo vroeg mogelijk stadium door de samenwerking binnen de sociaal juridische dienstverlening te verbeteren. Omdat de dienstverleners beter weten wat iemand wil, kunnen ze beter doorverwijzen. Zo worden problemen sneller opgepakt en opgelost.”
“Het project Samen Recht Vinden Zeeland is een verwijzing naar de SRV-wagen van vroeger. De rechtzoekende wordt actief opgezocht. In de bus helpen een multidisciplinair team van juridische hulpverleners en lokale ambtenaren mensen die op zoek zijn naar advies met een juridische component.”
Mooie stappen gezet
Schepel kijkt vol vertrouwen naar de toekomst en concludeert: “De projecten zitten in verschillende fasen van voorbereiding en uitvoering. Er zijn het afgelopen jaar mooie stappen gezet. We gaan de komende tijd samen met ketenpartners kijken of, hoe en waar deze projecten ingezet kunnen worden in het stelsel van rechtsbijstand.”