Betere samenwerking in de eerste- en tweedelijn voor de burger
Een burger zoekt een oplossing voor een probleem met een juridische component. Of die oplossing zich in de eerste- of tweedelijn bevindt, weet hij meestal niet. Daarom is een gerichte samenwerking tussen de eerste- en tweedelijn in het belang van de burger. In de ‘pilot samenwerken in de eerstelijn’ onderzochten op initiatief van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA), de Raad voor Rechtsbijstand (RvR), het Juridisch Loket (hJL), Sociaal Werk Nederland (SWN) en de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) hoe de dienstverlening voor rechtzoekenden beter kan.
De pilot vond een half jaar lang plaats op vijf locaties in Nederland: Amsterdam, Nijmegen, Zwolle, Utrecht en Middelburg. Jasper Pruis, beleidsadviseur bij de NOvA en projectcoördinator van de pilot: “We wilden de onderlinge contacten aanhalen, beter weten van elkaar waar we mee bezig zijn en welke expertise er in huis is, en samen kijken hoe het beter kan voor de burger. Dat deden we in drie experimenten: een piketdienst voor overleg tussen de eerste- en tweedelijns rechtsbijstandsverleners en vice versa, een maandelijks signaleringsoverleg waarin de eerste- en tweedelijn samen casussen, aandachtspunten en thema’s als nieuwe wetgeving bespraken. En het ontwikkelen van best practice ideeën. Die laatsten werden tijdens werkgroepen en themabijeenkomsten gedeeld.”
Aanbevelingen
Jan Arkeveld was vanuit de Raad verantwoordelijk voor de registratie en het onderzoek, en de bekostiging van de professionals. “Onderzoeksbureau Regioplan voerde het onderzoek uit. In totaal registreerden 175 deelnemers 557 casussen. Die bespraken ze met elkaar tijdens de piketdienst en, wanneer gewenst, in het signaleringsoverleg.” Het resulteerde in een publicatie van aanbevelingen op 14 juli 2021. Pruis: “Het mooie is dat de onderwerpen vanuit de praktijk komen. Dit is wat er leeft. We hebben niet alleen aandachtspunten gesignaleerd, maar doen ook meteen suggesties voor mogelijke oplossingen. Omdat er vanuit de data van Regioplan veel informatie kwam, hebben we van alle gedane aanbevelingen een top 5 gemaakt. De stuurgroep van het project wil graag een uitwerking daarvan.” Arkeveld: “Er zijn quick wins, maar ook complexe onderwerpen. Wel kunnen we concluderen dat bewezen is dat de piketdienst werkt. En dat het geen éénrichtingsverkeer is; de eerstelijn bevraagt de tweedelijn én andersom.”
Versterkte samenwerking
“De samenwerking is versterkt”, zegt Pruis. “Je merkt dat alle ketenpartners met hetzelfde bezig zijn; het helpen van de rechtzoekenden.” Arkeveld: “Er is meer respect voor elkaars werk en inzet. Meer vertrouwen dat de ander het goed oppakt.” Pruis: “Zo wist ik bijvoorbeeld niet dat het Juridisch Loket een werkgroep vreemdelingenrecht heeft. Het is fijn om kennis uit te wisselen. In de toekomst is het goed om de kwaliteit van het kennisniveau in de eerstelijn inzichtelijker te maken. De Raad heeft door zijn inschrijvingsvoorwaarden hier al ervaring mee met sociaal advocaten.”
Goede samenwerking voor beter verloop van de hulp aan burgers
De Raad en de NOvA zijn enthousiast over de pilot. Zijn de deelnemers dat ook?
Drie deelnemers van de pilot aan het woord
Warme overdracht
Burgers die met problemen bij een advocaat komen, vinden het vaak moeilijk om hun hulpvraag te formuleren. Er is veel expertise aanwezig waardoor gerichter kan worden doorverwezen.
"Dat doorverwijzen doe ik inmiddels met een zelfbedachte ‘warme overdracht’"